Geleneksel dokuma motifleri, yöreden yöreye bazı biçimsel farklılıklar gösterse de ortak bir iletiye sahiptir. Halı, kilim, çanta, heybe gibi ürünlerde kullanılan geleneksel motifler, dokumacılık sanatının simgesel dilinin sözcükleridir. Her bir motifin, dokuyanın yaşam biçimini ve iç dünyasını yansıtan özel bir anlamı vardır.
Anadolu insanının yaşam biçimini, dokuduğu halılarda, kilimlerde görmek mümkündür. İstekler, beklentiler, sevinç ve üzüntüler motiflerle dile gelir. Örneğin “koçboynuzu” motifi, bereket, kahramanlık ve gücü; “hayat ağacı” motifi, sürekli gelişen ve değişen hayatı; “kartal” motifi, gücü; “pıtrak” motifi, dikenleriyle kötülüğü uzaklaştırmayı ve bereketi; “kuş” motifi, beklenen bir haberi veya umudu; “suyolu” motifi, yaşamın sürekliliğini, bilgeliği ve arınmayı; “elibelinde” motifi, uğur, bereket, kısmet ve mutluluğu; “bukağı” motifi, birlik ve bağlılığı simgeler.
Aşağıda bu motiflerden bazılarının farklı formları ve simgesel anlamları verilmiştir:
Koçboynuzu | Cesaret, güç, bereket | |||
Bereket | Bolluk, çoğalma | |||
Yıldız | Mutluluk, huzur | |||
Elibelinde | Analık, üretkenlik, uğur, mutluluk | |||
Göz | Nazardan korunma | |||
Hayatağacı | Yaşam döngüsü, süreklilik | |||
Kurtağzı | Güvenlik, esenlik | |||
Bukağı | Birlik, bağlılık |